Rafał Trytek

Arcykatedra Męczeństwa św. Jana Chrzciciela.

Pierwsza data dotycząca Katedry Warszawskiej konkretna i upamiętniona w dokumentach to rok 1339. Ówczesny warszawski kościół parafialny p.w. Ścięcia Św. Jana Chrzciciela stał się wtedy miejscem sprawowanego przez delegatów papieża Benedykta XII sądu, którego wyrok nakazał Krzyżakom oddać Polsce zrabowane ziemie i zapłacić odszkodowania Decyzją papieża Bonifacego IX warszawski kościół parafialny został podniesiony w latach 1398-1406 do godności kolegiaty. Stało się to dzięki staraniom biskupa Wojciecha Jastrzębca i księcia Janusza Starszego z rodu Piastów, który Warszawę uczynił stolicą swego księstwa i tu zbudował wielką murowaną świątynię. W 1596 roku Zygmunt III Waza zdecydował o przeniesieniu stolicy Polski z Krakowa do Warszawy. W konsekwencji Warszawa zyskała na znaczeniu, a Kościół św. Jana stał się centralnym miejscem życia politycznego i religijnego stolicy. W XVII wieku gotycka świątynia została przebudowana w duchu baroku. Był to wówczas jeden z najbogatszych kościołów Polski, którego wnętrze wypełniały dzieła sztuki powstałe dzięki mecenatowi królów, szlachty i patrycjatu miejskiego. Ołtarz główny został ufundowany przez króla Zygmunta III Wazę w latach 1611-1618. Stalle, które ufundował Jan III Sobieski, przypominały zwycięską odsiecz wiedeńską w 1683 roku. Archikatedra zaczęła pełnić ważne funkcje w państwie, m.in. jako miejsce koronacji i pogrzebów królewskich. W 1620 roku w Kościele św. Jana odbyła się koronacja syna Zygmunta III Wazy t.j. Władysława IV Wazy na króla Polski. Wydarzenie to miało charakter podwójny – było zarówno religijnym, jak i politycznym symbolem władzy dynastii Wazów.​